İşletmenizin faaliyet alanını resmi olarak tanımlayan NACE kodu hem SGK hem de vergi daireleri tarafından kullanılan bir sınıflandırma sistemidir. Bu kod, işyerinizin hangi sektörde faaliyet gösterdiğini belirtir ve nace kodu öğrenme süreci sayesinde sigorta prim oranlarından devlet teşviklerine kadar pek çok resmi işlemde doğru şekilde kullanılabilir.
Doğru belirlenmiş bir NACE kodu, işletmenizin sigorta prim oranlarını, tehlike sınıfını ve teşviklerden yararlanma durumunu doğrudan etkiler. Bu nedenle, işletmenizin resmî kayıtlarında doğru kodun yer aldığından emin olmanız büyük önem taşır.
E-Devlet, vergi levhası, MERSİS ve TOBB NACE Kod Listesi üzerinden yapacağınız kısa bir sorgulama ile işyeri NACE kodu öğrenme işlemini kolayca tamamlayabilir, işletmenizin faaliyet alanını doğru şekilde tanımlayabilirsiniz.
NACE Kodu Nedir ve Ne İşe Yarar?
NACE kodu, Avrupa Birliği tarafından belirlenen “Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması” sistemine göre, işletmelerin faaliyet alanlarını tanımlayan altı haneli bir koddur. Türkiye’de de aynı sistem kullanılmakta ve her işyerine, yaptığı işe göre bir NACE kodu verilmektedir. Bu nedenle NACE kodu, işletmelerin hem resmi kayıtlarda hem de denetim süreçlerinde tanınmasını sağlar.
Peki NACE kodu ne işe yarar?
NACE kodu, işyerinin faaliyet alanına göre tehlike sınıfını belirlemek için kullanılır. Yani bir işyerinin “az tehlikeli”, “tehlikeli” veya “çok tehlikeli” sınıfında yer alıp almadığı, sahip olduğu NACE koduna göre belirlenir. Bu bilgi; iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarından, sigorta prim oranlarına kadar birçok yasal süreci etkiler.
NACE kodu öğrenme işlemi ise oldukça kolaydır. İşletmeler kendi işyeri NACE kodu öğrenme işlemini e-Devlet üzerinden SGK veya Ticaret Sicil kayıtları aracılığıyla yapabilir. Böylece doğru kodun kullanıldığından emin olunabilir ve olası idari cezaların önüne geçilebilir. Kısacası NACE kodu, bir işletmenin kimliğini temsil eden önemli bir sınıflandırma aracıdır; doğru belirlenmesi hem yasal uyumluluk hem de güvenli çalışma ortamı açısından büyük önem taşır. Her işletmenin faaliyet alanına göre bir NACE kodu bulunur ve bu kod, işyerinin hangi tehlike sınıfında yer aldığını belirleyen temel kriterdir. Bu sınıflandırma, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin düzeyini, sigorta prim oranlarını ve yasal yükümlülükleri doğrudan etkiler.
İşyerleri, NACE koduna göre üç farklı tehlike sınıfına ayrılır:
- Az Tehlikeli İşyerleri: Genellikle ofis, danışmanlık, yazılım, eğitim, perakende satış, gıda hizmetleri gibi masa başı veya düşük riskli işlerin yürütüldüğü işletmelerdir. Bu tür işyerlerinde fiziksel risk faktörleri azdır ve temel iş güvenliği önlemleri yeterlidir.
- Tehlikeli İşyerleri: Üretim, montaj, tamir, servis, boyama veya kesim gibi fiziksel iş gücü gerektiren sektörlerde faaliyet gösteren firmalar bu sınıfa girer. Bu işletmelerde hem çalışan güvenliği hem de ortam koşulları açısından daha gelişmiş iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmalıdır.
- Çok Tehlikeli İşyerleri: Maden, inşaat, tersane, kimya, enerji gibi ağır sanayi kollarında faaliyet gösteren işyerleri bu gruptadır. Bu alanlarda kaza riski yüksek olduğundan, en kapsamlı iş güvenliği önlemleri zorunludur.
NACE Kodu Nereden Öğrenilir?
İşletmenizin faaliyet alanını belirleyen NACE kodu, birkaç farklı yöntemle kolayca öğrenilebilir. Hem yeni kurulan hem de mevcut işletmeler, aşağıdaki adımlardan biriyle işyeri NACE kodu öğrenme işlemini gerçekleştirebilir.
Özetle, NACE kodu öğrenme işlemi dört farklı kaynaktan yapılabilir:
- SGK sicil numarası
- Vergi levhası
- Ticaret odası kaydı
- e-Devlet sistemi
Bu yöntemlerden biriyle doğru işyeri NACE kodunu tespit ederek işletmenizin faaliyet alanını netleştirebilir, yasal yükümlülüklerinizi güvenle yerine getirebilirsiniz.
Vergi Levhasından NACE Kodu Sorgulama
NACE kodu, Maliye Bakanlığı’nın belirlediği ana faaliyet kodu ile aynıdır. İnternet Vergi Dairesi (İVD) sisteminden aldığınız barkodlu vergi levhasında; mükellef bilgileri, adres ve vergi türü yer alır. Bu bilgilerin altında bulunan “Ana Faaliyet Kodu ve Adı” bölümünde yazan 6 haneli kod, işletmenizin NACE kodudur.
MERSİS Üzerinden NACE Kodu Öğrenme
MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi), Türkiye’de faaliyet gösteren tüm işletmelerin ticaret sicili kayıtlarının dijital ortamda tutulduğu resmi bir sistemdir. Bu platform üzerinden şirket bilgilerinizi, faaliyet alanınızı ve NACE kodunuzu kolayca görüntüleyebilirsiniz.
Aşağıdaki adımları izleyerek MERSİS üzerinden NACE kodu öğrenme işlemini gerçekleştirebilirsiniz
- MERSİS Sistemine Giriş Yapın: Öncelikle https://mersis.gtb.gov.tr adresine gidin. Buradan “e-Devlet ile Giriş” seçeneğini kullanarak T.C. kimlik numaranız ve e-Devlet şifreyle sisteme giriş yapabilirsiniz.
- Şirket Bilgilerinizi Görüntüleyin: Giriş yaptıktan sonra ana menüde yer alan “İşlemlerim” veya “MERSİS Numaram” sekmelerinden firmanızın kayıtlı olduğu alanı seçin. Burada şirketinize ait ticaret unvanı, vergi numarası, kayıtlı adres ve diğer temel bilgiler yer alır.
- Faaliyet Bilgileri Alanını Açın: Firma detay ekranında yer alan “Faaliyet Bilgileri” veya “Ana Faaliyet Konusu” bölümüne girin. Bu bölümde şirketinizin resmi faaliyet alanı ve buna karşılık gelen 6 haneli NACE kodu açıkça görüntülenir.
- Bilgilerinizi Kontrol Edin: Elde ettiğiniz NACE kodunun işletmenizin güncel faaliyet alanını yansıtıp yansıtmadığını kontrol edin. Eğer işletmenizin faaliyetinde değişiklik olduysa, ticaret odanız veya muhasebe danışmanınız aracılığıyla MERSİS üzerinden NACE kodu güncelleme talebi oluşturabilirsiniz.
MERSİS üzerinden NACE kodu öğrenme adımları:
- mersis.gtb.gov.tr adresine girin.
- e-Devlet bilgilerinizle giriş yapın.
- Şirket kaydınızı seçin.
- “Faaliyet Bilgileri” bölümünden 6 haneli NACE kodunuzu görüntüleyin.
Doğru NACE koduna sahip olmak, hem ticaret sicili hem de vergi ve SGK işlemleri açısından büyük önem taşır. Bu nedenle MERSİS kaydınızı düzenli olarak kontrol ederek, işletmenizin faaliyet alanına uygun kodun tanımlı olduğundan emin olmanız önerilir.
SGK İşYeri Tescil Belgesinden NACE Kodu Bulma
İşletmenizin faaliyet alanını resmi olarak tanımlayan NACE kodu, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarında yer alan en önemli bilgilerden biridir.Bu kod, işyerinizin hangi sektörde faaliyet gösterdiğini gösterir ve aynı zamanda tehlike sınıfınızı (az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli) belirler. SGK İşyeri Tescil Belgesi, bu bilgilere ulaşabileceğiniz en güvenilir kaynaklardan biridir.
SGK İşyeri Tescil Belgesinden NACE Kodu Bulma Adımları
SGK İşyeri Tescil Belgenizi Edinin: Belgenize muhasebeciniz, insan kaynakları departmanınız veya e-Devlet üzerinden “SGK İşyeri Tescil Belgesi Sorgulama” hizmeti aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
- Belgedeki İşyeri Sicil Numarasını Bulun: Tescil belgesinde 23 haneli bir işyeri sicil numarası yer alır. Örnek: 242110202001260000602-58
- NACE Kodunu Belirleyin: Bu sicil numarasının soldan 2. rakamından başlayarak 7. rakamına kadar olan kısmı, işletmenizin 6 haneli NACE kodudur. Yukarıdaki örnekte bu kısım 421102’dir.
- Faaliyet Alanınızı Doğrulayın: Bulduğunuz NACE kodunu, güncel İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi üzerinden kontrol ederek faaliyet alanınızın doğru tanımlandığından emin olun.
NACE Kodunun Doğru Olmasının Önemi
NACE kodunun doğru olması, işletmenizin yalnızca resmi kayıtlarda değil, tüm yasal süreçlerde doğru şekilde tanımlanmasını sağlar. Yanlış girilmiş bir kod, sigorta, vergi, teşvik, iş güvenliği ve denetim gibi süreçlerde hatalara neden olabilir. Bu da hem mali yükümlülükleri hem de yasal sorumlulukları olumsuz etkileyebilir.
Bu nedenle işletmenizin faaliyet alanında bir değişiklik olduysa, ticaret odası, SGK veya muhasebe uzmanınız aracılığıyla kodunuzu kontrol ettirmeniz gerekir. Dilerseniz e-Devlet üzerinden veya MERSİS sistemi aracılığıyla da NACE kodu öğrenme işlemini kolayca yapabilirsiniz.
Doğru işyeri NACE kodu öğrenme, işletmenizin tehlike sınıfı, sigorta primi oranları ve yasal uyumluluk açısından büyük önem taşır. Özetleyecek olursak; doğru NACE kodu, işletmenizin hem resmi güvenilirliğini hem de mevzuata uygunluğunu garanti altına alır.
İşyerinin Tehlike Sınıfını Belirler
Her NACE kodu, işletmenin faaliyet türüne göre belirlenen bir tehlike sınıfına karşılık gelir: az tehlikeli, tehlikeli veya çok tehlikeli. Bu sınıflandırma, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının kapsamını doğrudan etkiler. Örneğin; bir ofis işletmesi “az tehlikeli” sınıfta yer alırken, bir üretim tesisi “tehlikeli” sınıfta olabilir. Yanlış NACE kodu, işletmenin hatalı tehlike sınıfında görünmesine neden olarak İSG yükümlülüklerinin eksik veya fazla uygulanmasına yol açabilir.
Sigorta Prim Oranlarını Etkiler
SGK işyeri prim oranları, NACE koduna göre belirlenir. Dolayısıyla yanlış kod seçimi, daha yüksek prim ödemelerine veya eksik prim bildirimi nedeniyle cezai yaptırımlara neden olabilir. Doğru NACE kodu, işletmenizin sigorta primlerinin adil ve mevzuata uygun şekilde hesaplanmasını sağlar.
Denetim ve Mevzuat Uyumu Açısından Kritik Öneme Sahiptir
SGK, vergi dairesi ve ticaret odası gibi kurumlar, işletmelerin NACE koduna göre değerlendirme yapar. Yanlış kod, denetimlerde faaliyet alanınızla ilgili uyumsuzluk tespitine yol açabilir. Bu da hem idari para cezası hem de faaliyet belgesi güncelleme zorunluluğu gibi sonuçlar doğurabilir.
Resmi İstatistikler ve Teşviklerde Etkilidir
Devlet destekleri, teşvikler ve KOSGEB programları genellikle belirli NACE kodlarını kapsar. Eğer işletmenizin NACE kodu yanlışsa, aslında uygun olduğunuz bir teşvikten yararlanamama riskiyle karşılaşabilirsiniz. Doğru kod, yatırım destekleri ve teşvik programlarına erişiminizi kolaylaştırır.
NACE Kodu Yanlışsa Nasıl Düzeltilir?
İşletmenizin NACE kodu yanlış girildiyse, bu durum hem yasal süreçlerde hem de sigorta ve vergi işlemlerinde çeşitli sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, doğru NACE kodu öğrenme ve gerekirse işyeri NACE kodu güncelleme adımlarını takip etmek büyük önem taşır.
Yanlış NACE Kodunuzu Tespit Edin
Öncelikle işletmenizin mevcut kodunu kontrol edin. Bunun için:
- e-Devlet üzerinden “SGK İşyeri Sicil Bilgileri” sorgulaması yapabilir,
- Vergi levhasında “Ana Faaliyet Kodu ve Adı” bölümünü inceleyebilir,
- veya Ticaret Odası kayıtlarını kontrol ederek işyeri NACE kodu öğrenme işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Faaliyet Alanınızı Doğru Belirleyin
Yanlış kod genellikle işletmenin gerçek faaliyet alanının eksik veya hatalı beyan edilmesinden kaynaklanır. Bu yüzden işletmenizin ana faaliyet konusunu doğru tanımlayarak, uygun NACE kodu öğrenme listesinden en doğru kodu seçmelisiniz.
Ticaret Odası Üzerinden Düzeltme Başvurusu Yapın
NACE kodu değişiklikleri, işletmenizin kayıtlı olduğu ticaret odası üzerinden yapılır. Bunun için:
- Dilekçe ile NACE kodu güncelleme talebi oluşturun.
- Gerekirse faaliyet belgesi, vergi levhası veya şirket ana sözleşmesi gibi belgeleri ekleyin.
Başvurunuz incelendikten sonra, doğru faaliyet alanına uygun yeni NACE kodu sistemde güncellenir.
SGK ve Vergi Dairesi Bilgilerinizi Güncelleyin
Ticaret odasında yapılan değişikliğin ardından, bu güncellemenin SGK ve vergi dairesi kayıtlarına da yansıması gerekir. Güncel NACE kodunuz, işyeri tehlike sınıfınızı, sigorta prim oranınızı ve İSG yükümlülüklerinizi doğrudan etkileyeceği için mutlaka kontrol edilmelidir.
Yanlış bir NACE kodu, işletmenizin hem mali avantajlarını hem de mevzuat uyumunu olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle düzenli olarak işyeri NACE kodu öğrenme işlemi yaparak, faaliyet alanınıza uygun doğru kodun sistemde yer aldığından emin olun.
Unutmayın: Doğru NACE kodu, doğru sınıflandırma ve sorunsuz bir işletme yönetimi anlamına gelir.
